ZDALNE WSPARCIE TERAPII WAD WYMOWY

Diagnozę i terapię logopedyczną prowadzi wykwalifikowany specjalista – logopeda lub neurologopeda. Ćwiczenia logopedyczne zwykle prowadzone są na żywo, w gabinecie logopedycznym, możne je jednak prowadzić również zdalnie, za pomocą narzędzi do wideokonferencji (więcej na ten temat przeczytacie Państwo w części drugiej „Ćwiczeń logopedycznych on-line”) lub specjalnych programów logopedycznych (takich jak Kokolingo). Najczęstszym wyzwaniem z jakim spotykają się logopedzi w pracy z dziećmi są wady wymowy, dyslalie. Podczas terapii logopedycznej wykorzystywane są różne materiały, dobrane do wieku, potrzeb i możliwości Pacjenta. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym kluczowe do utrzymania motywacji oraz uwagi jest takie dobieranie materiałów logopedycznych, które będą atrakcyjne dla uczestnika terapii logopedycznej. Dzięki temu proces terapii może odbywać się poprzez zabawę! W zależności od przyczyn oraz celu terapii można korzystać z puzzli, klocków, zabawek, pacynek, kart pracy, materiałów plastycznych, biurowych, czy też znalezionych podczas spaceru liści, kamyków, szyszek, płatków kwiatów… Wyobraźnia i kreatywność logopedów nie mają granic, a dzięki temu dzieci chętnie wykonują zadania – terapia logopedyczna odbywa się przez starannie zaplanowaną zabawę.

WSPÓŁPRACA RODZIC-DZIECKO-SPECJALISTA (LOGOPEDA)

Powodzenie terapii logopedycznej zależy od ścisłej współpracy na linii Rodzic (Opiekun) – Specjalista (Logopeda/Neurologopeda). Tym większą ma ta współpraca rolę w sytuacji prowadzenia terapii logopedycznej on-line. Opiekunowie powinni czuć się pewnie jako bezpośrednie wsparcie procesu terapii w domu i mieć dostęp do indywidualnych wskazówek oraz nadzorowania terapii przez logopedę. Warto precyzyjnie zaplanować kolejne zajęcia i omówić je z podopiecznymi, aby mogli przygotować wspólnie materiały, wygospodarować czas i przestrzeń w środowisku domowym, tak aby spotkanie z logopedą za pośrednictwem platformy takiej jak Skype, Google Meets czy Teams, było efektywne i przebiegło w spokojnej atmosferze. Do codziennej pracy z dzieckiem w domu i do pracy z logopeda podczas terapii warto wybrać materiały, które pozwolą Opiekunom w sposób efektywny i poprawny metodycznie wspierać dziecko w terapii logopedycznej.

STRUKTURA ĆWICZEŃ LOGOPEDYCZNYCH KOKOLINGO, WSPIERAJĄCYCH TERAPIĘ LOGOPEDYCZNĄ ON-LINE

Ćwiczenia mające na celu uzyskanie prawidłowej artykulacji wykonywane są w kilku fazach, które mogą się nakładać. Na początku ćwiczeń nacisk kładziony jest na warunki niezbędne do prawidłowej wymowy: słuchowe różnicowanie głosek, prawidłowy tor oddechowy i usprawnianie aparatu artykulacyjnego. Ćwiczenia oddechowe, artykulacyjne i na różnicowanie głosek powinny być powtarzane regularnie, stanowią one podstawę do dalszej terapii logopedycznej. Kolejne zadania (przedstawione dla dzieci w formie zabaw i gier) oparte są o występowanie danej głoski w sylabach oraz w parach sylab. Dzięki tym aktywnościom, łatwiej jest dziecku opanować prawidłową wymowę danej głoski w myśl zasady stopniowania trudności. Kiedy dziecko opanuje poprawną wymowę w obrębie sylab, kolejne ćwiczenia (znajdujące się na poszczególnych wyspach archipelagu Kokolingo) zawierają korygowaną głoskę w materiale słownym, a następnie w zdaniach zawierających te słowa oraz opowieściach, mających na celu generalizację nabytej umiejętności – prawidłowej wymowy głoski! Prawidłowe wymawianie głoski należy zautomatyzować, używając dłuższych struktur językowych, czyli zdań i opowiadań. Ta sekwencja ćwiczeń jest dostępna w aplikacji Kokolingo. Co bardzo istotne z punktu widzenia Opiekunów, każda głoska przeczytana jest prawidłowo przez lektora, znanego i uwielbianego Janusza Zadurę, który to również wciela się w rolę Pirata Kazika i prowadzi w formie krótkich filmów ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne. Sylaby, słowa, zdania i opowiadania czytane są przez lektorkę, logopedę Katarzynę Łuszczak. W ten sposób Opiekun nie musi sam wypowiadać danej głoski, jeśli nie jest przekonany co do poprawności własnej wymowy – a o tym często wspominają Rodzice. Każda głoska: w izolacji, sylabach, słowach, jest wypowiadana prawidłowo, tak by dziecko miało możliwość wielokrotnych powtórzeń i odsłuchania głoski.

ĆWICZENIA ODDECHOWE I ARTYKULACYJNE

W terapii logopedycznej wad wymowy ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne są podstawą każdego spotkania z logopedą, a także ćwiczeń w warunkach domowych. Dla dzieci to świetna zabawa, jej cel jednak jest istotnym krokiem do prawidłowej artykulacji i muszą być wykonywane prawidłowo. W Kokolingo codziennie można posłuchać Pirata Kazika zachęcającego dzieci do kolejnych ćwiczeń oddechowych i artykulacyjnych. Do każdego ćwiczenia można wrócić wielokrotnie! Ćwiczenia oddechowe i ćwiczenia artykulacyjne są przygotowane dla każdej głoski. Charyzmatyczny i uroczy Pirat Kazik zamienia żmudne powtarzanie w niesamowitą przygodę!

RÓŻNICOWANIE GŁOSEK

Zanim dziecko rozpocznie ćwiczenia logopedyczne mające na celu poprawną wymowę, ważne jest, aby nauczyło się rozróżniać podobne dźwięki, takie jak dźwięki S i Z. Słuchowe różnicowanie dźwięków jest warunkiem prawidłowej wymowy. W przypadku ćwiczeń w aplikacji logopedycznej Kokolingo te aktywności znajdują się na pierwszych wyspach i mają postać dwóch rodzajów ćwiczeń: Zbierania skarbów i Dopasowania kolorów. W ten sposób dziecko uczy się rozróżniać bardzo podobne dźwięki, na przykład konieczne jest ustalenie, w jakich słowach słyszy dźwięk K, a w jakich słowach głoskę G. Słowa w tych aktywnościach prezentowane są za pomocą wyraźnych obrazków oraz nagrania. Nagranie każdej głoski i słowa można powtórzyć wiele razy. W ten sposób dziecko ćwiczy uwagę słuchową i uczy się rozróżniać podobne głoski.

SYLABY I SŁOWA

Listy i pary sylab są starannie przygotowane przez zespół specjalistów logopedii. Sylaby zawierają głoski w różnych pozycjach: w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Sylaby możemy ćwiczyć w dwóch aktywnościach, Wspinaczka i Odkrywanie obrazków. W tych czynnościach dziecko powinno wymówić albo tylko jedną sylabę, na przykład SA lub TRA, albo wymówić parę sylab, na przykład SA-SE lub TRA-TRI. Ponieważ poprawną wymowę ćwiczy się głównie za pomocą list słów, opracowano dla nich trzy ćwiczenia – Karty do pogadanki, Znajdź słowa i Memory. Te ćwiczenia zawierają różne listy słów, gdzie głoska występuje na początku słowa, w środku lub na końcu. W ten sposób dziecko systematycznie trenuje poprawną wymowę określonej głoski, od pozycji, w których najłatwiej uzyskać poprawną wymowę, do tych, w których uzyskanie poprawnej wymowy jest nieco trudniejsze. Oprócz korygowania wymowy za pomocą tych czynności, poprawiamy również uwagę i koncentrację oraz ćwiczymy pamięć. Program logopedyczny Kokolingo nie tylko wspiera terapię logopedyczną, ale też stymuluje rozwój funkcji poznawczych i umiejętności szkolnych!

ZDANIA I OPOWIEŚCI

Przy pomocy sylab i słów dziecko uczy się poprawnej w mniejszych jednostkach językowych. Tylko za pomocą zdań dziecko zautomatyzuje poprawną wymowę w większych jednostkach, zaczynając od krótszych zdań, a następnie ćwicząc w dłuższych i bardziej złożonych zdaniach. Ćwicząc wymowę w zdaniach, pracujemy nad tym, aby dziecko prawidłowo wymawiało określoną głoskę w mowie spontanicznej. Program logopedyczny Kokolingo zawiera cztery rodzaje aktywności, które automatyzują poprawną wymowę. Są to dwie aktywności zawierające zadania zdaniowe – Koło fortuny i Uzupełnianie oraz dwie aktywności zawierające zadania fabularne – Poczytajmy razem i Poczytajmy i pomyślmy. Zadania te tworzą logiczną sekwencję, od krótszych i prostszych zdań po dłuższe i bardziej złożone w opowiadaniach. Oczywiście, jeśli dziecko nie powtarza długich zdań, możemy podzielić je na dwa lub trzy krótsze fragmenty zdania, ponieważ nie chcemy, aby dziecko było sfrustrowane, ale zmotywowane do pracy. Pamiętajmy, żeby zawsze w razie wątpliwości zapytać o radę logopedę! Dzięki opisanym w kolejnej części artykułu „Ćwiczenia logopedyczne on-line” sposobom, nadzór logopedy nad przebiegiem ćwiczeń w domu jest możliwy zdalnie! Ćwicząc poprawną wymowę musimy być systematyczni, konsekwentni i zmotywowani do pracy. Oczywiście, aby dziecko wykonało zaplanowane czynności, zadania muszą być przede wszystkim zabawne i motywujące. Aplikacja logopedyczna Kokolingo łączy systematyczną pracę, monitorowanie postępów, motywatory i zabawne zajęcia. Ponieważ jest to narzędzie cyfrowe, ten „zeszyt ćwiczeń” jest idealny dla dzieci, które trudno zmotywować do pracy z materiałami drukowanymi. Ułatwia pracę terapeutyczną logopedom, rodzicom ćwiczenia w domu, a co najważniejsze – jest zabawą dla dzieci. W terapii logopedycznej on-line Kokolingo stanowi doskonałą platformę do współpracy Rodzic (Opiekun) – Logopeda, dzięki czemu nasz Podopieczny otrzymuje najlepsze wsparcie w drodze do prawidłowej wymowy! Ruszamy ku logopedycznej przygodzie!