CZYM SĄ WADY WYMOWY (DYSLALIE)?

O wadach wymowy (dyslaliach) mówimy kiedy dziecko nie realizuje prawidłowo głosek, które, zgodnie z normą rozwojową dla danego wieku, powinno realizować. Mowa może być wówczas niezrozumiała, co powoduje frustrację młodego człowieka. Wady wymowy wynikają z wielu przyczyn, zarówno między innymi natury fizjologicznej, jak i środowiskowej. Często trudno uchwycić przyczynę wystąpienia wady wymowy, jednak zawsze warto pracować nad jej korekcją. W realizacji celu podstawę stanowi wnikliwa diagnoza logopedy – specjalisty zajmującego się rozwojem mowy. To logopeda prowadzi dziecko i rodzinę przez proces terapii.

Dzieci uczą się głównie poprzez naśladowanie i pozytywne doświadczenia. Nigdy nie strofujmy dziecka, nie mówmy „źle mówisz”, nie powtarzajmy błędnej wymowy! Mówmy poprawnie, normalnym tonem i głośnością, zachęcajmy do zabaw językowych, wspólnego czytania i opowiadania, parafrazujmy nieprawidłowo wypowiedziane zdania dokonując natychmiastowej korekcji i modelowania prawidłowej realizacji głoski.

Czas spędzony z dzieckiem na wspieraniu jego drogi do prawidłowej wymowy to niezwykły czas dla Was!

Należy pamiętać, że pojawienia się głosek nie należy przyspieszyć – mają one swój czas i miejsce w rozwoju. Dlaczego? Realizacja głosek wymaga określonej sprawności motorycznej narządów artykulacyjnych, a także prawidłowego słuchu. Zarówno ćwiczenia oddechowe, artykulacyjne, jak i słuchowe mają kluczowe znaczenie w rozwoju mowy. Przyspieszanie, wymuszanie artykulacji głoski do której realizacji aparat artykulacyjny dziecka nie jest przygotowany może być jednym z czynników wpływających na jej błędną realizację, a także, przede wszystkim, może powodować frustrację u dziecka oraz demotywować do ćwiczeń logopedycznych.

Jak możemy więc sklasyfikować wady wymowy, nazywane w literaturze przedmiotu dyslaliami?

Wady wymowy możemy klasyfikować ilościowo (ile głosek jest realizowanych nieprawidłowo) oraz jakościowo (jakiego rodzaju są to wady wymowy).

Termin „dyslalia” wywodzi się z foniatrii i od ponad stu lat określa wadę wymowy, a więc jedno z najczęstszych zaburzeń mowy. Jak wspomniano wyżej, przyczyny mogą być różnorakie i wielorakie, pochodzenia wewnętrznego lub zewnętrznego, w tym nieprawidłowości w budowie lub funkcjonowaniu aparatu artykulacyjnego (m.in. mózgowe porażenie dziecięce, choroby genetyczne, porażenia nerwów, osłabienie mięśni, niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia słuchu, nadwrażliwość sensoryczna), niedosłuch lub zaburzenia słuchu, deprywacja sensoryczna w obrębie aparatu artykulacyjnego, brak prawidłowych wzorców wymowy oraz inne przyczyny środowiskowe.

Najczęściej występujące wady wymowy to:

Stosowanych jest wiele klasyfikacji zaburzeń mowy o charakterze dyslalii. Powyższy tekst ma na celu przybliżenie tematu wad wymowy i wskazanie najczęściej występujących dyslalii. Logopedia jest dynamiczną dyscypliną naukową, dzięki czemu możemy nadal poszukiwać najbardziej użytecznej w celach terapeutycznych, funkcjonalnej klasyfikacji. Najważniejsze jest bowiem takie sklasyfikowanie zaburzenia, aby jego diagnoza wskazywała najbardziej efektywną drogę terapii.